بیماری صدف (پسوریازیس) یک بیماری شایع است که باعث التهاب پوست می‌شود. این بیماری معمولاً باعث ایجاد لکه‌ها (پلاک‌های) قرمز روی پوست شده و پوست شما را پوسته‌پوسته و فلسی شکل می‌کند. زمانی که شما به بیماری صدف مبتلا شدید ممکن است علائم آن به تناوب ایجاد شده و از بین بروند و در هر لحظه‌ای ممکن است بیماری عود کند. فواصل زمانی بین عودهای بیماری متفاوت است. ممکن است در برهه‌ایی از زمان این بیماری کلاً خاموش باشد. به هر حال، در برخی از افراد عودهای مکرر دیده می‌شود.
بیماری پوستی صدف چیست؟
پسوریازیس یک بیماری مزمن خود ایمنی است که باعث افزایش تولید سلول‌های پوستی می‌شود، که در نتیجه باعث پوسته‌پوسته شدن سطح پوست می‌شود. این بیماری معمولاً با تورم و قرمزی اطراف پوست همراه است و پوسته‌های سفید به شکل لکه‌های ضخیم و قرمز روی پوست دیده می‌شوند. سلول‌های پوستی معمولاً در عمق پوست تولید می‌شوند و به مرور زمان به سطح پوست می‌آیند و در نهایت ریخته می‌شوند. این چرخه عمر سلول‌های پوستی معمولاً حدود یک ماه طول می‌کشد، اما در افراد مبتلا به پسوریازیس، این فرایند تولید ممکن است به چند روز کاهش یابد و سلول‌های پوستی زمان کافی برای ریخته شدن از سطح پوست ندارند. این افزایش تولید سریع باعث تجمع سلول‌های پوستی و پوسته‌پوسته شدن آنها می‌شود، به طوری که ممکن است مفاصلی مانند آرنج‌ها و زانوها بیشتر از بقیه بدن پوسته‌پوسته شوند. این علائم ممکن است در هر قسمتی از بدن از جمله دست‌ها، پاها، گردن، پوست سر و صورت دیده شوند.
علل
- سیستم ایمنی بدن: بیماری پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است. بیماری‌های خود ایمنی باعث می‌شوند که بدن به خودش حمله کند.
- عوامل ژنتیکی: برخی از افراد ژن‌هایی که احتمال ابتلا به بیماری پوست صدف (پسوریازیس) را افزایش می‌دهند به ارث برده‌اند.
علائم
شایع‌ترین علائم پلاک‌های پوستی ایجاد شده به دلیل ابتلا به پسوریازیس عبارتند از:
- لکه‌های پوستی ملتهب، برجسته و قرمز
- پوسته‌های نقره‌ای – سفید یا ایجاد پلاک‌ها روی پوست قرمز
- زخم و درد در اطراف لکه‌های پوستی
- خارش و احساس خارش در اطراف لکه‌های پوستی
- ناخن‌های گودرفته و ضخیم
- مفاصل متورم و دردناک
- پوسته‌پوسته‌های نقره‌ای – سفید یا ایجاد پلاک روی لکه‌های قرمز
- خشکی پوست که ممکن است باعث ترک‌خوردگی و خونریزی پوست شود
عوامل تشدیدکننده
- التهاب لوزه و عفونت‌های دیگر
- جراحاتی مانند بریدگی، ساییدگی و آفتاب‌سوختگی
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیش از 10 درصد
- چاقی
- استعمال دخانیات
- زیاده‌روی در مصرف الکل
- اتفاقات استرس‌زا
انواع
پنج نوع بیماری پسوریازیس وجود دارد که شایع‌ترین علائم آنها عبارتند از:
پسوریازیس پلاکی
این شایع‌ترین نوع بیماری پسوریازیس است و حدود 80 درصد افراد مبتلا به بیماری صدف از پسوریازیس پلاکی رنج می‌برند. این نوع از پسوریازیس باعث قرمز شدن و ایجاد لکه‌های ملتهب روی پوست می‌شوند. این لکه‌ها غالباً با پوسته‌ها یا پلاک‌های سفید مایل به نقره‌ای مشخص می‌شوند. این پلاک‌ها معمولاً در آرنج‌ها، زانوها و پوست سر دیده می‌شوند.
پسوریازیس خال‌دار
پسوریازیس خال‌دار در کودکی شایع است. این نوع از پسوریازیس باعث ایجاد لکه‌های صورتی کوچک روی پوست می‌شود. این نوع از پسوریازیس بیشتر در میان تنه، بازوها و پاها دیده می‌شوند. این لکه‌ها به ندرت مانند پسوریازیس پلاکی، ضخیم یا برجسته هستند.
پسوریازیس پوسچولار
پسوریازیس پوسچولار در بزرگسالی شایع‌تر است. این نوع پسوریازیس باعث ایجاد تاول‌های سفید و پر از چرکی شده و مناطق زیادی از پوست را ملتهب و قرمز می‌کند. پسوریازیس پوسچولار معمولاً در نواحی کوچک‌تر بدن مانند دست‌ها یا پاها دیده می‌شود که ممکن است گسترش یابد.
پسوریازیس معکوس
پسوریازیس معکوس باعث قرمز شدن، درخشان شدن و ملتهب شدن پوست می‌شود. لکه‌های ناشی از ابتلا به پسوریازیس معکوس در زیر بغل یا سینه یا در ناحیه کشاله ران و چین و چروک‌های اطراف ناحیه تناسلی دیده می‌شوند.
پسوریازیس اریترودرمیک
این نوع پسوریازیس که به ندرت اتفاق می‌افتد غالباً قسمت‌های وسیعی از بدن را به یک‌باره درگیر می‌کند. پوست تقریباً به شکل آفتاب‌سوختگی دیده می‌شود. سطح زیادی از پوست، پوسته‌پوسته یا ورقه‌ای می‌شود. افراد مبتلا به این نوع پسوریازیس معمولاً تب کرده و بسیار بیمار و مریض می‌شوند.
تشخیص بیماری پوستی صدف
- معاینه فیزیکی: بیشتر پزشکان با انجام معاینات ساده فیزیکی قادر به تشخیص پسوریازیس هستند. علائم پسوریازیس معمولاً به راحتی نسبت به بیماری‌های دیگر با علائم مشابه قابل تشخیص هستند.
- بیوپسی: اگر علائم نامشخص باشند یا پزشک برای تأیید تشخیص خود صلاح بداند، ممکن است از پوست نمونه‌برداری کند که به این عمل بیوپسی گفته می‌شود.
روش‌های مختلف برای درمان پسوریازیس
درمان‌های موضعی
کرم‌ها و پمادهایی که به طور مستقیم روی پوست استعمال می‌شوند می‌توانند در کاهش علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط مؤثر واقع شوند. اقدامات درمانی وضعی برای بیماری پوستی صدف عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدهای موضعی
- رتینوئیدهای موضعی
- آنترالین
- آنالوگ‌های ویتامین دی
- اسید سالسیلیک
- مرطوب کننده‌ها
داروهای پسوریازیس
درمان بیماری پسوریازیس متوسط تا شدید ممکن است شامل مصرف داروهای خوراکی یا تزریقی باشد، اگر بیماری با روش‌های دیگر درمانی بهبود نیافته باشد. داروهای خوراکی و تزریقی متداول برای درمان بیماری پوستی صدف عبارتند از:
- بیولوژیک‌ها: این داروها سیستم ایمنی بدن را تغییر می‌دهند و از تعامل سیستم ایمنی بدن با مسیر التهابی جلوگیری می‌کنند. این داروها از طریق تزریق وریدی یا تزریق موضعی به بیمار تجویز می‌شوند.
- رتینوئیدها: این داروها تولید سلول‌های پوستی را کاهش می‌دهند. با قطع مصرف این داروها، علائم پسوریازیس بازمی‌گردند. عوارض جانبی این داروها شامل ریزش مو و تورم لب است. خانم‌های باردار یا خانم‌هایی که تصمیم به بارداری در سه سال آینده دارند، نباید از رتینوئیدها استفاده کنند زیرا احتمال ناقص شدن نوزاد را افزایش می‌دهد.
- سیکلوسپورین: این داروها از بروز واکنش‌های سیستم ایمنی بدن جلوگیری کرده و علائم پسوریازیس را کاهش می‌دهند. این بدان معناست که شما سیستم ایمنی ضعیفی در بدن دارید بنابراین شما به سادگی بیمار می‌شوید. عوارض جانبی این داروها شامل مشکلات کلیوی و افزایش فشار خون است.
- متوترکزات: این داروها مانند سیکلوسپورین بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند. عوارض جانبی کمتری در صورت مصرف کمتر از مقدار تجویز شده وجود دارد اما در بلند مدت، عوارض جانبی خطرناک و جدی ممکن است رخ دهد. این عوارض جانبی شامل آسیب‌دیدگی کبد و کاهش تولید سلول‌های سفید یا قرمز خون می‌شوند.
نوردرمانی
درمان پسوریازیس با استفاده از اشعه ماورا بنفش یک روش مؤثر است که برای کاهش علائم بیماری صدف استفاده می‌شود. این روش شامل استفاده از نور آفتاب یا اشعه ماورا بنفش با طول موج‌های بلند و کوتاه است که به طور موثر در کاهش علائم خفیف تا متوسط بیماری پوستی صدف مؤثر هستند. بسیاری از افراد با این بیماری از ترکیب چندین روش درمانی برای کاهش علائم استفاده می‌کنند و ممکن است در طول عمر خود از درمان‌های مختلفی استفاده کنند. این روش درمانی به مرور زمان ممکن است نیاز به تغییر داشته باشد، زیرا بدن ممکن است به روش‌های درمانی واکنش نشان دهد و نیاز به تغییرات متناوب داشته باشد.
درمان جای پسوریازیس
میکرودرم ابریژن
میکرودرم ابریژن ممکن است برای درمان جای پسوریازیس به کار برده شود. در این نوع درمان از برس‌های سیمی برای برداشتن لایه‌ای از روی پوست استفاده می‌شود. با این کار لایه‌های جدید پوست شکل می‌گیرند. میکرودرم ابریژن ممکن است دردناک باشد بنابراین برای انجام آن از بیهوشی موضعی یا بیهوشی عمومی استفاده می‌شود. ممکن است نتایج حاصل از به کار گیری این روش درمانی پس از چندین هفته ملموس شوند.
درمان با لیزر اگزایمر
درمان با لیزر برای پسوریازیس یک روش بدون درد است که در آن از پرتوهای اشعه ماورا بنفش با طول موج‌های کوتاه برای درمان ضایعات پوستی استفاده می‌شود. در این روش، تنها پوست آسیب‌دیده هدف قرار می‌گیرد و بافت‌های سالم اطراف آن آسیبی نمی‌بینند. این اقدام معمولاً دو بار در هفته و به مدت 4 تا 6 هفته ادامه می‌یابد، با توجه به اندازه ضایعات پوستی یا اسکارها.
عمل جراحی پیوند پانچ
در صورت داشتن اسکارهای عمق و تورفته، عمل جراحی پیوند پانچ می‌تواند به از بین بردن آنها کمک کند. در این روش، یک سوراخ در پوست ایجاد می‌شود و اسکار برداشته شده و با پوست جدید جایگزین می‌شود، که معمولاً از پشت لاله گوش برداشته می‌شود. خطرات احتمالی شامل خونریزی شدید و عفونت می‌باشد و طول دوره فرایند بهبودی حدود یک هفته است.
