مقاله در مورد بیماری پیسی است که تغییرات رنگ پوست را به وجود می آورد. این تغییرات ناشی از مرگ یا از دست رفتن سلول‌های ملانوسیت است که مسئول ایجاد رنگ پوست هستند. بیماری عمدتا در نواحی قابل مشاهده پوست ایجاد می شود، اما می تواند سایر اعضای بدن که دارای سلول‌های رنگدانه هستند، تحت تأثیر خود قرار دهد. در بعضی از موارد، این بیماری می تواند منجر به از دست رفتن رنگ نواحی داخل دهان، چشم‌ها و موها شود. این تغییرات فیزیکی ممکن است باعث اضطراب اجتماعی و احساسی شدیدی برای افراد مبتلا به این بیماری شود. بنابراین، درمان و پیدا کردن راه حل برای مدیریت بیماری پیسی بسیار مهم است.
بیماری پیسی حداقل 1 تا 2 درصد از جمعیت جهان را صرفه‌نظر از جنسیت، نژاد و یا سن و سال تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. متخصصین ما در کلینیک پوست و موی رازی، بسته به نوع بیماری پیسی، روش‌های درمانی مختلفی را به شما ارائه خواهند داد. این درمان‌ها، روش‌هایی از قبیل دارودرمانی، نور درمانی، لیزر درمانی و جراحی را شامل می‌شوند و برای کاهش ظاهر این بیماری و غالباً در جوانان با احتمال بیشتری برای بازیابی رنگ طبیعی بدن، مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت در کلینیک رازی می‌توانید با شماره 02188334029 و 02188333259 تماس حاصل فرمایید.
بیماری پیسی چیست؟
عارضه‌ی پیسی نوعی بیماری شایع ژنتیکی ود این عارضه، نوعی بیماری پیشروند محسوب می‌شود، لیکن بسیاری از افراد مبتلا به آن، سال‌ها یا حتی دهه‌هایی را بدون بروز لکه‌هایی جدید سپری می‌کنند. عمده علائم بیماری پیسی، لکه‌های سفیدی است که بر روی پوست ایجاد می‌شود. این لکه‌ها بیشتر در مناطقی از بدن ظاهر می‌شوند که در معرض نور خورشید قرار دارند. دست‌ها، پاها، صورت و لب‌ها می‌توانند محل ظهور این مشکل باشند. برخی دیگر نواحی معمول بروز این لکه‌های سفید عبارتند از:
- زیر بغل و کشاله‌ی ران
- اطراف دهان
- چشم‌ها
- سوراخ‌های بینی
- ناف
- اندام تناسلی بدن
- نواحی رکتال
- موهای اکثر افراد مبتلا به پیسی غالباً رنگی خاکستری را به خود می‌گیرد. افرادی که از پوستی تیره برخوردار هستند ممکن است متوجه از دست رفتن رنگ پوست داخل دهانشان شوند.
انواع پیسی
موضعی
- فوکال: این نوع از بیماری پیسی به صورت یک یا چند لکه‌ی سفید در یک ناحیه محدود مشخص می‌شود.
- سگمنتال: در این نوع از بیماری پیسی، یک یا چند لکه فقط در یک طرف بدن ایجاد می‌شوند. این نوع از پیسی بیشتر در کودکان شایع است و غالباً با اختلالات تیروئیدی یا سایر اختلالات خود ایمنی بدن ارتباطی ندارد.
- غشاهای مخاطی: در این نوع از بیماری پیسی فقط غشاهای مخاطی بدن تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
عمومی
- اکروفیشیال: در این نوع از بیماری پیسی، نواحی فاقد رنگدانه تمامی نواحی دور از مرکز بدن مانند صورت، سر، دست‌ها و پاها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.
- ولگاریس: در این نوع پیسی، لکه‌های پراکنده‌ای به طور گسترده در تمامی نواحی بدن ایجاد می‌شوند.
- ترکیبی: این نوع پیسی ترکیبی از پیسی اکروفیشیال و ولگاریس، و یا پیسی سگمنتال و اکروفیشیال و یا ولگاریس است.
- کامل: در این نوع پیسی، نواحی فاقد رنگدانه تقریباً تمامی نواحی بدن را پوشش می‌دهند.
علل ایجاد پیسی چیست؟
به دلیل بیماری پیسی، که موجب ناتوانی ملانوسیت‌ها در تولید ملانین می‌شود، لکه‌های سفیدی بر روی پوست ایجاد می‌شود. علت دقیق این مرگ یا جلوگیری از تولید ملانین مشخص نیست، اما عوامل زیر ممکن است در این فرآیند تأثیرگذار باشند:
- بیماری‌های خود ایمنی: بیماری‌های خود ایمنی در زمانی به وقوع می‌پیوندند که بدن به اشتباه به سلول‌های خود حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد. به عنوان مثال، پرکاری تیروئید یکی از این بیماری‌هاست که ممکن است واکنش ایمنی بدن در برابر ملانوسیت‌ها را ایجاد کند.
- سابقهی خانوادگی: افرادی که دارای سوابق خانوادگی ابتلا به پیسی هستند، احتمالاً عوامل ژنتیکی تأثیرگذار بر عملکرد ملانوسیت‌ها را به ارث می‌برند.
- اضطراب: استرس‌های زیاد و یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و برخی مواد شیمیایی خطرناک می‌تواند منجر به از دست رفتن رنگدانه‌های پوستی شود.
نشانه‌ها
یکی از علائم اصلی عارضه‌ی پیسی، از دست رفتن رنگدانه‌های پوستی است. عموماً این لکه‌های سفید رنگ در سنین کمتر از 20 سالگی ایجاد می‌شوند و می‌توانند از نظر اندازه و تعداد تغییر کنند. این مشکل هیچگونه درد یا ناراحتی فیزیکی را با خود به همراه ندارد. برخی از نشانه‌های غالب این عارضه عبارتند از:
- تغییر رنگ پوست صورت، بازوها، دست‌ها و یا پاها (در بیشتر موارد)
- تغییر رنگ سایر نواحی بدن (زیر بغل، اندام تناسلی، مقعد و غیره)
- روشن شدن رنگ بافت داخل دهان و بینی
- از دست رفتن رنگ موها (موهای سر، ابروها، مژه‌ها و موهای صورت)
روش‌های تشخیصی
به منظور تشخیص عارضه‌ی پیسی، پزشک نواحی آسیب‌دیده‌ی پوست را مورد معاینه قرار می‌دهد و سابقهی اختلالات خانوادگی احتمالی بیمار را بررسی می‌کند. ممکن است آزمایش خونی با هدف بررسی بیماری‌های خود ایمنی تیروئید و یا بیوپسی بافت مبتلا، از بیمار به عمل آید. افرادی که به تغییر رنگ چشم یا گوش مبتلا هستند، ممکن است به مراجعه به پزشکان متخصص مربوطه و انجام معاینات لازم، نیاز داشته باشند.
روش‌های درمانی
از آنجایی که درمانی قطعی برای بیماری پیسی وجود ندارد، هدف اصلی روش‌های درمانی این عارضه، بهبود ظاهر پوست تغییر رنگ یافته است.
دارو درمانی
این روش‌های درمانی بر روی پوست مورد استعمال قرار می‌گیرند. نوع و قدرت درمان موضعی مورد تجویز به نوع پیسی و پوست بیمار بستگی خواهد داشت، اما داروهای درمانی رایج عبارتند از:
- کرم‌های کورتیکو استروئیدی– با وجود اینکه این داروها به طور گسترده برای درمان پیسی‌های موضعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، لیکن به دلیل تأثیری که در نازک شدن پوست و دیگر عوارض جانبی دارند، برای مدت زمان کوتاهی قابل استفاده خواهند بود. بیمار باید این کرم را قبل از مشاهده‌ی هرگونه تأثیر، برای مدت حداقل سه ماه بر روی موضع لکه‌های سفید پوست خود مورد استفاده قرار دهد.
- داروهای موضعی بیماری‌های سیستم ایمنی (تاکرولیموس و پیمکرولیموس)– این داروها می‌توانند پاسخ ایمنی پوست را تنظیم و فرایند تولید ملانین را تحریک کنند. این داروها را می‌توان برای مدت زمانی طولانی و در مواردی که استعمال کورتیکواستروئیدهای موضعی قابل تحمل نیستند، مورد استفاده قرار داد. تاکرولیموس قوی‌تر از پیمکرولیموس است ولی هیچکدام از آن‌ها بر روی ضایعات ایجاد شده بر روی مفاصل و نواحی آکرال تأثیری نخواهند داشت.
نور درمانی
نور درمانی که تحت عنوان فوتوتراپی نیز شناخته می‌شود، روشی سنتی برای درمان بیماری پیسی است. این تکنیک غالباً با استفاده از یکی از منابع نوری شامل نور خورشید، اشعه‌ی ماوراء بنفش، نور لامپ و لیزر انجام می‌شود. اشعه ماوراء بنفش به دو روش در مقابله با بیماری پیسی مؤثر خواهد بود: این ابزار تأثیری سرکوب کننده در برابر بیماری‌های سیستم ایمنی بدن خواهد داشت و همزمان با آن تولید ملانوسیت را نیز افزایش می‌دهد. جلسات مکرر انجام نور درمانی می‌تواند در بازگرداندن رنگ برخی از مناطق آسیب‌دیده‌ی پوست صورت، تنه و اندام از طریق تحریک روند طبیعی درمان، بسیار اثربخش باشد.
لیزر درمانی
در این شیوه‌ی درمانی، نواحی متأثر از پیسی تحت انرژی لیزر قرار می‌گیرند. لیزر درمانی رنگدانه‌های پوستی را هدف قرار می‌دهد. طول مدت درمان این عارضه دو تا شش ماه به طول خواهد انجامید و به میزان متوسط 70 درصد بهبودی حاصل خواهد شد. پس از درمان برای حفظ نتایج می‌توان از کرم‌های موضعی استفاده کرد.
انجام جراحی
استفاده از جراحی به عنوان یک روش مناسب برای درمان پیسی تنها برای افرادی توصیه می شود که این مشکل برای حداقل یک سال (سه سال بهتر است) پایدار بوده و به درمان های دیگر پاسخ نمی دهد. روش های جراحی مبتنی بر پیوند پوست بدن شامل ایجاد لوله با پوست بدن فرد، تقسیم ضخامت پوست، استفاده از پانچ برای پوست، استفاده از جراحی اسمش، استفاده از پیوند واحد شاخه مو، استفاده از پیوند ملانوسیت های پوست و استفاده از سوسپانسیون های اپیدرمال می باشند.
در تکنیک های پیوند پوست و لوله با پوست، دسته ای از پوست طبیعی از ناحیه بدون آسیب برداشت می شود و به ناحیه کوچکی از پوست تغییر رنگ شده متصل می شود. این عمل ممکن است منجر به ایجاد زخم شود و بافت مناطق درمان شده را تغییر دهد. علاوه بر این، می توان رنگدانه ها را با استفاده از مواد رنگزایی به مناطق تغییر رنگ یافته تزریق کرد. با این حال، تمامی گزینه های جراحی همراه با خطر از دست دادن رنگدانه های پوستی نواحی پیرامونی هستند.
روش‌های پیشگیری
در بسیاری از موارد عارضه‌ی پیسی قابل پیشگیری نیست. کاهش قرارگیری در معرض عوامل محرک شناخته‌شده (مانند نور خورشید، مواد شیمیایی و استرس) می‌تواند در جلوگیری از از دست رفتن رنگدانه‌ها در نواحی جدید بدن مؤثر باشد.
