لکه‌های ماه گرفتگی یک اختلال مادرزادی شایع است که هنگام تولد روی پوست در طی چند هفته اول زندگی نوزاد دیده می‌شود. آنها نه فقط روی هر قسمتی از بدن رخ می‌دهند بلکه از لحاظ اندازه‚ شکل و رنگ بسیار با یکدیگر متفاوت هستند. معمولا این نواحی به صورت بی‌رنگ همراه با رنگدانه یا لکه مانند به شکل علامت‚ خال‚ برآمدگی و به رنگهای صورتی قرمز‚ قهوه‌ای و بنفش نمایان میشوند.
اگرچه هنوز دلایل اصلی و زمینه‌ای این لکه‌های مادرزادی مشخص نیست اما می‌توانیم برخی از دلایل احتمالی مثل جابه جایی معیوب سلولها در طی رشد جنینی جهش های ژنتیک و وراثت را برای آن نام ببریم. اگرچه برخی از این لکه‌های ماه گرفتگی و خالهای مادرزادی دایمی هستند و در طول زمان بزرگتر میشوند اما بعضی از آنها با بالا رفتن سن محو میشوند. لکه‌های ماه گرفتگی معمولا خوش خیم هستند و نیاز به درمان پزشکی ندارند اما اغلب به خاطر مسایل زیبایی شناختی آنها را برمی‌دارند.
هر گونه لکه‌های ماه گرفتگی یا خالهای مادرزادی باید توسط پزشک معاینه شوند تا تشخیص بدهد از چه نوعی هستند و چه عوارض و چه مشکلاتی را می‌توانند برای فرد به وجود آورند. همانطور که انواع مختلف لکه‌های مادرزادی وجود دارد این ضایعات هم عوارض متفاوتی دارند. همانژیوم ممکن است باعث ایجاد زخم باز شود و عفونت کند و این برای کودک بسیار دردناک است. این لکه‌ها و خالهای مادرزادی که رنگدانه دارند به ندرت مشکلات دیگری ایجاد می‌کنند اما نیاز هست که آنها را همیشه در طول زندگی از لحاظ اندازه ‚رنگ‚ شکل و بافت تحت کنترل داشته باشید و اگر چیزی غیرطبیعی یا نگران کننده‌ای مشاهده کردید سریعا اقدام کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی درمان لکه های ماه گرفتگی، از بین بردن خال و یا برای رزرو نوبت در کلینیک پوست و مو رازی با شماره تلفن های ۰۲۱۴۵۳۷۹ تماس حاصل فرمایید.
انواع لکه‌های ماه گرفتگی
لکه‌های ماه گرفتگی حاوی رنگدانه
شامل انواع مختلف لکه‌ها از جمله خال ها لکه‌های کرم رنگ و لکه‌های مغولی میشوند. خال یک اصطلاح غیرتخصصی برای واژه نووس است که لکه‌های پوستی و حاوی رنگدانه هستند. هر چند اکثر خالها مشکلی برای سلامتی افراد ایجاد نمی‌کنند اما بعضی از خالهای مادرزادی بزرگ ممکن است تاثیرات مضری در زندگی افراد بگذارند. خالهای قهوه‌ای به علت وجود رنگدانه زیاد ایجاد میشوند. این خالها محو نمی‌شنوند اما نیاز به درمان هم ندارند. لکه‌های مغولی صاف هستند و لکه‌های آبی خاکستری از خود به جا می‌گذارند که بسیار شایع است و می‌توان آن را در بدن کودکان مشاهده کرد. این لکه‌های ماه گرفتگی زمانی که کودکان به سن مدرسه می‌رسند ناپدید میشوند.
لکه‌های ماکولار (لکه های سالمون)
این لکه‌ها بسیار نازک و صورتی کم رنگ و همسطح پوست و بدون رنگدانه هستند. اینها معمولا در نوزادان در کمر گردن و بالای پلک چشم دیده میشوند. اکثر لکه‌های سالمون بالای پلک در اولین سال تولد نوزاد ناپدید میشوند اما اکثر آنهایی که روی گردن و کمر هستند باقی می‌مانند.
ناهنجاری های عروقی
این ناهنجاریها به علت رشد غیر عادی رگهای خونی ایجاد میشوند و تقریبا همیشه در بدو تولد وجود دارند. لکه‌های شرابی لکه‌های ماه گرفتگی شایع و ناشی از ناهنجاری های عروقی هستند و در هرجایی از بدن می‌توانند ایجاد شوند. این لکه‌ها هنگام تولد رخ می دهند و نوعی از لکه‌های ماه گرفتگی همسطح پوست هستند که برآمدگی ندارند و صورتی یا قرمز رنگ هستند و بعد از گذشت چندین سال رنگشان به سمت قرمز بنفش می رود. لکه شرابی محو و ناپدید نمی‌شنوند. اگر این لکه‌های ماه گرفتگی روی صورت و اطراف چشم باشند ممکن است مشکلاتی برای چشم و مغز ایجاد کنند و موجب ایجاد نگرانی افراد شوند.
همانژیوم
همانژیومها ضایعاتی در نوزادان هستند که در همان دو هفته اول بعد از تولد به وجود می‌آیند. در واقع همانژیومها به علت رگ های خونی بسیار ریزی که در یک جا جمع میشوند به وجود می‌آیند و ۶ تا ۹ ماهگی به سرعت رشد می‌کنند. علت تومورهای شایع در کودکان همانژیوم ها هستند.معمولا در اطراف سر و گردن ایجاد میشوند برخی از همانژیوم ها در اندامهای داخلی مثل شکم‚ کبد‚ روده‌ها و کلیه‌ها رشد می‌کنند و به وسیله تغییر رنگ پوست قابل تشخیص هستند. بعضی از آنها با گذشت چند ماه از تولد ناپدید میشوند. اما بعضی دیگر چندین سال طول می‌کشد تا کاملا محو یا ناپدید شوند. لطفا در‌مورد این شرایط با پزشک خود مشورت کنید.
لکه‌های شرابی
این لکه‌ها معمولا روی صورت نمایان میشوند. به رنگ های قرمز صورتی و بنفش هستند. آنها خود به خود از بین نمی‌روند و همینطور که کودکان بزرگتر میشوند اینها هم بزرگتر میشوند.
لکه‌های سالمون
این لکه‌ها نشان دهنده سطوح متفاوت و انوع قرمز و صورتی( شبیه ماهی سالمون) هستند. اگر این لکه‌ها روی صورت شما به وجود بیایند مردم به آنها بوسه فرشته میگویند. اگر روی گردن شما باشند به آنها نیش لک لک میگویند. برخی اوقات آنها ناپدید میشوند اما گاهی هم چنین اتفاقی نمی‌افتد.
لکه‌های مغولی
این نوع از لکه‌ها آبی خاکستری هستند. آنها معمولا به مرور زمان تیره‌تر میشوند و اغلب روی کمر یا باسن کودکان مشاهده میشوند. رنگ آنها شبیه بلوبری است. برخی اوقات ناپدید میشوند اما گاهی اوقات هم چنین اتفاقی نمی‌افتد.
خال ها
اگر شما با یک خال به دنیا آمده‌اید این خال هم به عنوان لکه‌های ماه گرفتگی شناخته می‌شود. اغلب مردم این خال ها را نشانه زیبایی میدانند. اما همه خال ها لکه‌های ماه گرفتگی نیستند. خال ها معمولا کوچک و گرد و قهوه‌ای هستند اما گاهی اوقات بزرگتر میشوند و رنگ متفاوتی نسبت به رنگ پوست دارند. ممکن است آنها به رنگ صورتی‚ به رنگ پوست یا سیاه رنگ باشند. بعضی از آنها صاف و بعضی دیگر به حالت برجستگی روی پوست دیده میشوند.
لکه‌های شیر قهوه‌ای
این لکه‌ها قهوه‌ای روشن هستند. روی چهره‌ای با پوست روشن قهوه‌ای روشن دیده میشوند. پوستهای تیره معمولا لکه‌های به رنگ قهوه‌ای خیلی تیره یا سیاه دارند. این لکه‌ها می‌توانند کوچک یا بزرگ باشند و معمولا به شکل بیضی هستند. با افزایش سن ممکن است محو شوند اما ناپدید نمی‌شوند.
روش های مختلف حذف لکه‌های ماه گرفتگی
امروزه برداشتن لکه‌های ماه گرفتگی عمل بسیار رایجی است و برای همه قسمتهای بدن بسیار ایمن است.روشهای مختلفی را می‌توان بر اساس این لکه‌ها و ماهیت آنها به کار برد که شامل موارد زیر می‌شود:
لیزر درمانی
این روش توسط یک متخصص پوست یا جراح انجام می‌شود. این درمان برای هر دو نوع لکه‌های ماه گرفتگی حاوی رنگدانه و فاقد رنگدانه(عروقی) مناسب است.
لیزر تراپی یکی از امن‌ترین و موثرترین روشهای غیر جراحی است که برای درمان هر دو نوع لکه‌های ماه گرفتگی حاوی رنگدانه و عروقی می‌توان انجام داد که بسیار هم مورد استفاده قرار گرفته است. لیزر فرکشنال( پرتوهای متراکمی از نور دارد) برای برداشتن این لکه‌ها استفاده می‌شود. قدرت آن تعدیل شده است تا ساختارهای رنگدانه را بشکند یا رگ های عروقی غیر طبیعی را از بین ببرد یا محو کند. با توجه به نوع و رنگ ضایعه که قرار حذف یا کمرنگ شود از لیزر سایشی یا غیر سایشی می‌توانیم استفاده کنیم. به دلیل اینکه این روش بسیار هدفمند است به هیچ عنوان پوست اطراف ضایعه را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و هیچ جای زخمی هم به جا نمی‌گذارد.
کورتیکواستروئیدها
این تزریقهای دارویی می‌توانند در جلوگیری از رشد همانژیومها یا کاهش سایز لکه‌ها مفید باشند. داروهای هورمون استروئید می‌توانند مستقیما به آن لکه تزریق شوند یا به جای آن از طریق دهان دارو را مصرف کنیم. این داروها آهسته جذب بدن میشوند (مثلا در طی یک ماه). از خطراتی که همراه با مصرف این داروهاست می‌توان فزون تنشی(فشار خون بالا)‚ بالا رفتن قند خون مشکلات گوارشی آب مروارید رشد ضعیف را نام برد. اگر می‌خواهید این داروهای استروئیدی را به بچه‌های کوچک بدهید مراقب هشدار مصرف آن باشید. حداقل تا یک ماه پس از قطع درمان از تزریق واکسن هایی مثل اوریون‚ آبله مرغان‚ سرخچه (سرخک آلمانی) خودداری کنید. میزان تاثیر و جذب کرمهای استروئیدی موضعی قابل پیش بینی نیستند و برای درمان اغلب مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
جراحی
برای برخی از لکه‌های ماه گرفتگی خاص مثل همانژیومها که مسائل پزشکی یا مشکلاتی برای بینایی به وجود می‌آورند باید حتما برای برداشتن آنها جراحی انجام شود. جراحی را می‌توان برای موارد شدید مثل لکه‌های شرابی رنگ مخصوصا اگر این لکه‌ها هیپوتروفی شده باشند (مقدار زیادی از حجم بافت را تحت تاثیر قرار دهد.) استفاده کرد. در چنین مواردی جراحی به ما کمک می‌کند تا بافت های اضافی را از بین ببریم و تقارن و حالت طبیعی بافت را به آن برگردانیم. برای پوشاندن جای لکه می‌توانیم گرافت پوست انجام دهیم. مخصوصا اگر جای ماه‌گرفتگی قسمت بزرگی از پوست را در برگرفته باشد.
معمولا درمان های دیگر قبل از جراحی انجام میشوند. اگر موفقیت آمیز نبودند پزشک بر اساس نوع لکه‌های ماه گرفتگی و ارزیابی جای آن روی بدن شدت عوارض و مشکلاتی که ایجاد کرده است و سن بیمار‚ نوع بافتی که درگیر شده است را در نظر می‌گیرد و سپس جراحی را پیشنهاد می‌کند. وقتی لکه‌های ماه گرفتگی به طور طبیعی و خود به خود محو میشوند نسبت به زمانی که جراحی انجام می‌شود جای زخم کمتری به جا می‌گذارند. پزشک به دقت ویژگی های آن لکه را بررسی می‌کند و همه این موارد را در نظر می‌گیرد و در نهایت تصمیم می‌گیرد که آیا این فرد نیاز به جراحی دارد یا خیر.
