آکنه گاهی اوقات به عارضه‌ای مزمن و طولانی مدت تبدیل می‌شود. جوش و آکنه گاهی در دوران نوجوانی ایجاد می‌شود، اما اسکار یا جای جوش آن تا پایان عمر روی صورت باقی می‌ماند. سابسیژن برای از بین بردن نوارهای بافت پیوندی ایجاد کننده اسکارهای چرخشی انجام می‌شود. ابتدا ناحیه درمان به صورت موضعی بی‌حس می‌شود، سپس متخصص سوزنی را زیر پوست، به موازات سطح پوست وارد می‌کند. از آنجایی که سوزن باید در صفحه بین لایه درم و بافت زیرپوستی قرار بگیرد، عمل سابسیژن باید توسط متخصص مجرب انجام شود.
انواع اسکار آکنه
در این بخش با انواع اسکار آکنه یا جای جوش آشنا می‌شوید. سابسیژن می‌تواند اسکار آکنه را به میزان سی تا هفتاد درصد از بین ببرد.
اسکار چکشی
اسکار چکشی در اثر از بین رفتن بافت ایجاد می‌شود و معمولاً روی گونه‌ها به چشم می‌خورد. اسکار چکشی معمولاً کوچک است و مانند جای زخم چکش یخ‌شکن اسکاری فرورفته با لبه ناهموار است. اسکار چکشی مانند یک کانال کوچک است و عرض آن در سطح پوست بیشتر از دو میلی‌متر نیست.
اسکار کلوئیدی
اسکار کلوئیدی اسکاری برجسته و ضخیم است و معمولاً در افراد با پوست تیره دیده می‌شود.
اسکار چرخشی
اسکار چرخشی یکی از شایع‌ترین و زشت‌ترین اسکارهای ناشی از آکنه است. این نوع اسکار معمولاً نرم و عمیق یا سطحی است و لبه‌های آن شیب ملایمی دارند که در نهایت با پوست سالم تلفیق می‌یابند. اسکار چرخشی معمولاً اندازه کوچکی دارد و شکل خطی یا مدور دارد. بخش پایینی این نوع اسکار معمولاً با فیبرهای کلاژنی به فاسیای عمقی‌تری متصل می‌شود.
اسکار آکنه واگنی
در مورد اسکار آکنه واگنی، این نوع اسکار به صورت فرورفته شده و از بافت همبند تشکیل شده است. معمولاً این نوع اسکار بزرگ است و لبه‌های تیز و با شیب زیاد دارد. ریشه این نوع اسکار سفت است و در برخی موارد، اسکار چکشی به تدریج به اسکار واگنی فرورفته تبدیل می‌شود.
پیگمانتاسیون پساالتهابی
در مورد پیگمانتاسیون پساالتهابی (PIH)، این اصطلاح به تغییر رنگ پوست در محل ضایعه ملتهب در حال التیام یا التیام یافته اشاره دارد. این مشکل بیشتر در افراد با پوست تیره دیده می‌شود، اما افراد با پوست روشن نیز گاهی اوقات با این مشکل مواجه می‌شوند. درمان زودهنگام می‌تواند گسترش پیگمانتاسیون پساالتهابی را به حداقل برساند. برخی موارد این مشکل ممکن است بیش از 18 ماه ادامه داشته باشد و در صورتی که فرد بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرد، مدت زمان استمرار این مشکل نیز بیشتر خواهد شد.
سابسیژن پوست برای درمان اسکار آکنه و جای جوش
عمل جراحی سابسیژن برای آزاد کردن نوارهای بافتی پیوندی اسکار انجام می‌شود که مانند کمندی دور اسکار را گرفته است و با کشیدن اسکار به سمت داخل باعث ایجاد فرورفتگی روی پوست می‌شود. متخصص پوست عمل سابسیژن را با استفاده از یک سوزن جدا کننده کوچک انجام می‌دهد. او سوزن را زیر لایه عمقی‌تر پوست (لایه درم) می‌برد و نوارهای بافتی دور اسکار را می‌برد. برای وارد کردن تیغ به لایه درم لازم است که برش خطی کوچکی به اندازه 5 میلی‌متر روی پوست صورت ایجاد شود. این زخم خود به خود بهبود می‌یابد و حداقل جای زخم را باقی می‌گذارد. سابسیژن را می‌توان تقریباً روی تمام بخش‌های صورت، به جز بینی و دور چشم انجام داد.
مراحل انجام سابسیژن
آقایان باید یک روز قبل از عمل اصلاح کنند و ریششان را کاملاً بزنند تا ناحیه درمان به خوبی دیده شود. موهای سر نیز باید با کش و هدبند عقب برده شود.
آرایش صورت کاملاً پاک می‌شود و کلرهگزیدین روی پوست زده می‌شود تا صورت برای جراحی آماده شود.
بیمار در طول عمل باید به پشت روی تخت دراز بکشد، بیمارانی که نمی‌توانند تقریباً یک ساعت به پشت بخوابند، باید موضوع را از قبل به پزشک معالجشان اطلاع بدهند.
ناحیه اسکار با ماژیک مخصوص روی پوست علامت زده می‌شود. علامت‌گذاری بسیار مهم است، چون وقتی حجم بالایی از داروی بی‌حسی تامسنت تزریق می‌شود، تغییرشکل بافت تشخیص دادن ناحیه اسکار را مشکل می‌کند. علامت‌گذاری را می‌توان زیر نور تانژانتی انجام داد تا مشخص کردن ناحیه آسیب دیده زیر این روش نورپردازی دقیق‌تر انجام شود. اگر علامت‌گذاری دقیق باشد، سابسیژن به صورت هدفمندتری انجام می‌شود و آسیب بدون جهت به ناحیه‌های سالم و ساختارهای مهم پوست وارد نمی‌شود.
محلول تامسنت با استفاده از پمپ و کانولای کند 22G تزریق می‌شود. چون سرعت جریان این پمپ بالا است، محلول تامنست به سرعت در بافت نفوذ می‌کند. نفوذ سریع یکی از شروط موفقیت تکنیک سابسیژن است و باعث می‌شود که بافت‌های عمقی زیرپوست در اثر جذب محلول تامسنت متورم شوند. به این ترتیب بخش زیری لایه درم از ساختارهای عصبی ـ عروقی مهم جدا می‌شود. ایجاد این فاصله ایمنی سابسیژن را افزایش می‌دهد و خطر آسیب دیدن عصب‌ها و عروق و ایجاد هماتوم را به حداقل می‌رساند. محلول تامنست در هر دو سمت صورت نفوذ می‌کند. پس از گذشت 20 دقیقه از تزریق اولیه، در صورت لزوم مقدار بیشتری محلول تامسنت تزریق می‌شود.
سپس متخصص برش نقطه‌ای کوچکی را با تیغ شماره 11 ایجاد می‌کند و سوزن مخصوص سابسیژن را به راحتی زیر پوست می‌برد. متخصص به کمک نوک چنگالی سوزن می‌تواند نوارهای بافتی احاطه کننده اسکار را به راحتی بگیرد. ممکن است متخصص هنگام وارد کردن سوزن زیر پوست با مقاومت‌هایی مواجه شود؛ برخورد به این مقاومت‌ها برای بیمار ناراحت کننده و دردناک نیست و بیمار فقط حرکتی را درون گونه‌اش احساس می‌کند.
متخصص سوزن سابسیژن را پس از اتمام عمل از زیر پوست خارج می‌کند. چون محل ورود سوزن بسیار کوچک با قطر کمتر از 4 میلی‌متر است و تنش شدیدی بر روی آن وجود ندارد، بخیه زدن زخم ضروری نیست.
محل ورود سوزن تمیز و پانسمان می‌شود. سپس از بیمار خواسته می‌شود که گاز پانسمان را به مدت 30 دقیقه روی زخم فشار بدهد. بیمار یک ساعت بعد از عمل تحت نظر گرفته می‌شود. اگر مشکلی وجود نداشته باشد، بیمار مرخص می‌شود و از او خواسته می‌شود که در زمان تعیین شده به کلینیک مراجعه کند.
مزایای سابسیژن
نوارهای بافت پیوندی در عمل سابسیژن بریده می‌شود تا پوست با از بین رفتن فرورفتگی اسکار، صاف و آزاد شود.
برتری سابسیژن نسبت به دیگر روش‌های درمان آکنه اسکار
سابسیژن بدن را تحریک به بازسازی بافت سالم زیر اسکار می‌کند و به این ترتیب اسکار فرورفته در نهایت از بین می‌رود و پوست بالا می‌آید. چون نوارهای بافت پیوندی اسکار در عمل سابسیژن بریده می‌شود، اتصال بین اسکار و چربی زیرپوستی از بین می‌رود. وقتی متخصص نوار بافت پیوندی و نگهدارنده ساختار اسکار را می‌برد، بیمار صدایی را می‌شنود.
تعداد جلسات درمان برای از بین بردن اسکار آکنه
معمولاً لازم است که دو یا سه جلسه سابسیژن برای ایجاد بهبودی چشمگیری در وضعیت اسکار آکنه انجام شود. البته تعداد جلسات درمان به کیفیت پوست و شدت اسکار بستگی دارد.
مناسب بودن شرایط بیماران برای انجام سابسیژن
در جلسه مشاوره، پزشک نوع و شرایط اسکار را بررسی می‌کند و در صورت عدم وجود مشکلی برای انجام سابسیژن، روش انجام عمل را به بیمار توضیح می‌دهد. اگر اسکار به لایه‌های عمقی‌تر زیر پوست متصل باشد، سابسیژن می‌تواند به عنوان یک روش موثر برای رفع آن استفاده شود. در این روش، نوارهای نگهدارنده اسکار توسط متخصص جدا شده و اسکار به سمت بالا فرورفته می‌شود که در نتیجه پوست صاف می‌شود.
باید توجه داشت که برای رفع اسکار آکنه، ممکن است به چند جلسه درمان سابسیژن نیاز باشد و این روش برای همه مناسب نیست. سابسیژن صرفاً برای اسکارهای فرورفته‌ای مانند اسکار چکشی، اسکار چرخشی و اسکار واگنی استفاده می‌شود.
آیا سابسیژن دردناک است؟
درست است که سابسیژن کمی دردناک است، اما ناحیه درمان قبل از شروع عمل بی‌حس می‌شود تا بیماران کمترین درد ممکن را در طول عمل احساس کنند. اکثر بیماران به جز درد تزریق آمپول بی‌حسی هیچ درد دیگری را احساس نمی‌کنند.
مراقبت بعد از سابسیژن
تزریق محلول بی‌حسی تامسنت ممکن است باعث ورم صورت شود. انتظار می‌رود که بیشترین ورم ظرف 24 تا 48 ساعت بعد از تزریق از بین برود. بیماران باید به تدریج بتوانند پس از عمل صورت خود را حرکت دهند و دامنه حرکت کامل صورت صبح روز بعد از عمل بازیابی شود. اگر پس از یک روز همچنان صورت بی‌حس باقی بماند، باید با پزشک معالجه‌کننده تماس بگیرند.
بیماران باید پس از عمل سابسیژن به توصیه‌های زیر عمل کنند:
- به مدت 48 ساعت بعد از عمل از انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی سنگین خودداری کنند.
- مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مانند ایبوپروفن و آسپرین را به مدت 48 ساعت متوقف کنند.
- به مدت 24 ساعت از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های داغ پرهیز کنند.
- محل ورود سوزن سابسیژن باید تا 48 ساعت پانسمان باقی بماند و در صورت لزوم باید پانسمان تعویض شود.
- تا 48 ساعت بعد از عمل، باید فشاری به صورت وارد نشود و با احتیاط باید صورت شسته شود.
عوارض جانبی و خطرات احتمالی سابسیژن
خطرهای احتمالی سابسیژن صورت نیز مانند دیگر عمل‌های جراحی صورت است و شامل موارد زیر می‌شود:
- خونریزی
- هماتوم: جمع شدن خون زیر پوست
- عفونت
- باقی ماندن جای زخم
- آسیب عصبی موقت یا دائمی
- ورم
- غیرعادی شدن رنگ پوست
- رضایت‌بخش نبودن نتیجه
دیگر راه های درمان اسکار آکنه
متخصص پوست بهترین روش رفع اسکار آکنه را با توجه به عامل‌های زیر توصیه می‌کند:
- سن، وضعیت سلامت عمومی و پرونده پزشکی بیمار
- شدت اسکار
- نوع اسکار
- تحمل بیمار در برابر داروها، درمان‌ها و عمل‌های مختلف
- نظر یا ترجیح بیمار
با انتخاب درمان مناسب می‌توان جای زخم و جوش را به حداقل رساند؛ در این میان بعضی درمان‌ها برای برخی بیماران مناسب‌تر هستند. در این بخش با درمان‌های متداول رفع اسکار آکنه آشنا می‌شوید.
درم ابریژن
درم ابریژن برای به حداقل رساندن اسکارهای کوچک، ناهنجاری‌های جزئی سطح پوست، جای زخم جراحی و اسکار آکنه مناسب است. متخصص لایه‌های فوقانی پوست را با دستگاهی برقی برمی‌دارد که مانند سنباده عمل می‌کند. وقتی خراش‌های جزئی درم ابریژن بهبود می‌یابد، پوست صاف‌تر و شاداب‌تر می‌شود. بعد از عمل درم ابریژن باید 5 تا 7 روز استراحت کنید. میکرودرم ابریژن نسبت به درم ابریژن تهاجم کمتری دارد و دوران بهبودش نیز کوتاه‌تر است.
لایه‌برداری با مواد شیمیایی
لایه‌بردارهای شمیایی غالباً برای به حداقل رساندن آسیب ناشی از نور خورشید، تغییرات رنگدانه‌ای و اسکارهای سطحی به کار برده می‌شوند. لایه‌بردار شیمیایی لایه فوقانی پوست را برمی‌دارد تا پوست تحریک به بازسازی شود. لایه‌برداری شمیایی غالباً به بهبود ظاهر پوست کمک می‌کند.
تزریق ژل و فیلر
کلاژن طبیعی بدن به مرور زمان از بین می‌رود، ژل و فیلر برای جبران کلاژن طبیعی زیر پوست تزریق می‌شود. ژل عموماً برای رفع چین و چروک، از بین بردن اسکار آکنه فرورفته و خطوط صورت تزریق می‌شود. اثر اکثر ژل‌ها موقتی است و ماندگاری اثر ژل 6 ـ 18 ماه است.
استفاده از نور و لیزر برای جوانسازی و بازسازی پوست
در عمل جوانسازی و ترمیم پوست با لیزر از نور پرتوان برای سوزاندن پوست آسیب دیده استفاده می‌شود. لیزر چین و چروک‌ها و اسکارهای کوچک را با موفقیت از بین می‌برد. لیزر پالسی رنگینه‌ای برای درمان اسکارهای برجسته به کار برده می‌شود. نور پالسی شدید گزینه مناسب دیگری برای درمان افراد با پوست روشن است.
پانچ گرافت
در عمل پانچ گرافت از پیوندهای پوستی کوچک برای جایگزین کردن پوست ناحیه جای زخم استفاده می‌شود. متخصص سوراخی را با پانچ ایجاد می‌کند و اسکار را با پانچ برمی‌دارد. سپس پوست سالم را به ناحیه پانچ پیوند می‌زند ـ پوست لازم برای پیوند معمولاً از پشت لاله گوش گرفته می‌شود. پانچ گرافت برای درمان آکنه اسکارهای عمیق مفید است.
تزریق چربی اتولوگ
مقداری چربی از خود بیمار گرفته می‌شود و پس از آماده‌سازی در ناحیه مورد نظر تزریق می‌شود. برای رفع اسکار لازم است که چربی زیر سطح پوست تزریق شود تا اسکار فرورفته بالا بیابد. تزریق چربی برای اصلاح نقص‌های عمیق و بدشکل ناشی از آکنه ندولوکیستیک کاربرد دارد. چون پوست چربی را ظرف چند ماه دوباره جذب می‌کند، برای حفظ نتیجه لازم است که تزریق چربی تکرار شود.
تزریق
متخصص دارویی، معمولاً استروئید، را مستقیماً در اسکار برجسته تزریق می‌کند ـ این روش غالباً تزریق درون ضایعه‌ای گفته می‌شود. تزریق باعث صاف و نرم شدن اسکار می‌شود. برای رفع اسکار معمولاً چند تزریق باید انجام شود.
کرایوتراپی
بافت همبند جای زخم در درمان کرایوتراپی منجمد می‌شود؛ در نتیجه بافت همبند می‌میرد و در نهایت از پوست جدا می‌شود. کرایوتراپی گاهی اوقات در کنار تزریق داخل ضایعه‌ای انجام می‌شود. روشن شدن بیش از حد پوست ناحیه درمان یکی از عوارض کرایوتراپی است.
کرم‌های موضعی
کرم‌های حاوی رتینوئید یا سیلیکون به بهبود ظاهر اسکارها کمک می‌کنند.
